Ontwerpen in Beeld – aanpak voor evaluatie ontwerpvaardigheden
“We konden onze fantasie er echt uitlaten. Dat kan meestal niet op school, bij rekenen moet je gewoon serieus werken. Hier was het gewoon van kabam, alles eruit verzinnen” vertelt Wouter (10 jaar).
Wouter heeft net een ontwerpproject afgerond. Zijn school en ook veel andere scholen gebruiken de didactiek van ontwerpend en onderzoekend leren waarmee leerlingen hun creatieve denkkracht en andere vakoverstijgende vaardigheden, zoals probleem oplossen, kritisch denken en samenwerken, ontwikkelen.
Scholen die werk maken van deze meer generieke vaardigheden willen tijdens de ontwerplessen optimaal inspelen op de ontwikkeling van de leerlingen. Drie belangrijke vragen zijn dan: Waar staat de leerling nu? Wat is het volgende vaardigheidsdoel? Hoe kan de leerling de volgende stap nemen?
Ontwerpen in Beeld helpt scholen om doelgericht aan generieke vaardigheden te werken. Leerlingen begrijpen wat ze aan het leren zijn en krijgen meer en vaker specifieke feedback van elkaar en van de leerkracht. De aanpak wordt ontwikkeld door het Wetenschapsknooppunt ZH|TU Delft, Ontwerpbureau Meeple, Lucas Onderwijs, de Hogeschool Rotterdam, de Marnix Academie, Hogeschool InHolland en Wetenschapsknooppunt Brabant.
Ontwerpen in Beeld is gebaseerd op de vijf strategieën voor formatief evalueren van de Britse docent en onderzoeker Dylan Wiliam:
- Leerdoelen verhelderen en delen
- Bewijs verzamelen en zichtbaar maken van de geleerde vaardigheden
- Feedback geven waarmee de leerling verder kan
- Leerlingen inzetten als elkaars hulpbron
- Leerlingen eigenaar maken van hun eigen leerproces
Uit onderzoek blijkt dat het toepassen van deze strategieën zorgt voor hogere leeropbrengsten.
Voor elke strategie zijn werkvormen ontwikkeld die makkelijk toepasbaar zijn en waarmee leerlingen en leerkrachten meer grip krijgen op de generieke ontwerpvaardigheden.
Leerlingen ordenen en bespreken bijvoorbeeld de resultaten van divergent denken (ideeën verzinnen) om erachter te komen wanneer divergent denken kwaliteit heeft en hoe het beter kan. Of ze maken een mini-tentoonstelling van het doorlopen ontwerpproces en belichten daarbij een specifieke vaardigheid zoals “ ideeën delen” of “je inleven in de gebruiker”.
Ter ondersteuning beschrijft Ontwerpen in Beeld alle ontwerpvaardigheden kort en krachtig. Ook geeft de aanpak aan hoe deze generieke ontwerpvaardigheden verbonden zijn met de 21ste -eeuwse vaardigheden.
Voor elke ontwerpvaardigheid kan de leerkracht kiezen uit een serie werkvormen die weinig tijd vergen. Ontwerpen in Beeld is toepasbaar in alle lesactiviteiten die uitgaan van ontwerpend leren, is goed te combineren met meerdere methodes en geschikt voor verschillende onderwijsconcepten. De aanpak sluit perfect aan bij de ontwerplessen die kosteloos verkrijgbaar zijn op de website Ontwerpen in de Klas van de TU Delft en ontwerpbureau Meeple.
Tot de zomer wordt de aanpak getest op een aantal pilotscholen van Lucas Onderwijs en door studenten van de Marnix Academie en de Hogeschool Rotterdam. Ontwerpen in Beeld komt uit in oktober 2016.
Ontwerpen in Beeld wordt gefinancierd door Platform Bèta Techniek en de TU Delft.