Ontwerpend leren in Kenia
Tijdens zijn afstudeerproject aan de TU Delft ontwierp Marten Westerhof een ontwerponderwijs-toolkit voor kinderen in Kenia. Hij ontwierp en organiseerde een serie educatieve ontwerpworkshops waarin kinderen uit Okana zich spelenderwijs ontwerpvaardigheden eigen maken.
Zo ontwierpen de kinderen gebouwen en bruggen voor in hun eigen dorp, en pronkten ze met hun zelfontworpen speelgoedauto’s! De toolkit werd vanuit Nederland ontwikkeld in samenwerking met de Keniaanse non-profitorganisatie Sustainable Rural Initiatives (SRI). SRI richt zich op het bieden van onderwijs aan de lokale gemeenschap van het dorp Okana, zoals bijvoorbeeld lessen in (digitale) geletterdheid en praktische vaardigheden als naaien en houtbewerking.
Creatieve maakactiviteit
In de workshops wordt het ontwerpproces van de kinderen gestructureerd als creatieve maakactiviteit: de kinderen maken kennis met een onderwerp en stellen door middel van een serie vragen een ontwerpdoel vast. Vervolgens maken ze op onderzoekende wijze een ontwerp van lokaal beschikbare materialen zoals hout en klei, om hun ontwerp uiteindelijk aan elkaar te presenteren. Met iedere workshop worden de kinderen uitgedaagd met steeds vrijere en complexere opgaves, om zo hun creativiteit en probleemoplossend vermogen verder te ontwikkelen. De workshops werden gegeven in de vrije tijd van de kinderen.
Door de COVID-pandemie vond de ontwikkeling van de toolkit geheel digitaal plaats. In dialoog met Ken Omondi, die de workshops in Okana organiseerde, zijn de materialen voor de workshops iteratief getest en verbeterd, zodat zij goed bij SRI en Okana zouden passen. Er werd gekozen om gebruik te maken van lokaal beschikbare materialen zoals klei en hout, om te zorgen dat de terugkomende kosten voor SRI laag zouden blijven. Door deze keuze werd het zelf kiezen van materialen voor hun ontwerp een belangrijk onderdeel van het ontwerpproces van de kinderen.
Ken Omondi laat een van de video’s aan de kinderen zien
Toolkit ontwerpend leren
De toolkit bestaat naast de handleiding uit een aantal video’s die de Keniaanse begeleiders aan de leerlingen kunnen laten zien. De video’s zijn bijv. bedoeld om een onderwerp aan de kinderen te introduceren, samen vragen te stellen om tot een idee te komen, en het leerproces en de unieke ontwerpen van de kinderen te vieren. In de eerste workshop introduceert de video bijvoorbeeld hoe ‘echte’ auto’s worden ontworpen met behulp van grote kleimodellen. Vervolgens worden verschillende vragen gesteld aan de kinderen om hun ontwerpdoel te definiëren, zoals: ‘wat voor materialen zou je kunnen gebruiken om een auto te modelleren?’; ‘wie zou de door jouw ontworpen auto gebruiken?’ et cetera. Na iedere vraag kan de begeleider de video pauzeren om de kinderen de vraag te laten bediscussiëren. Door de kinderen op deze manier te laten reflecteren, kwamen de kinderen met ontwerpdoelen die voor hen belangrijk en motiverend waren.
Beelden uit een van de video’s: na de introductie van een thema, definiëren de kinderen een ontwerpdoel met behulp van een serie vragen die ze samen bediscussiëren
In één middag
Ook werd bijvoorbeeld al gauw duidelijk dat het belangrijk was voor SRI dat een workshop binnen één middag plaats kon vinden, waardoor de nadruk van het ontwerpproces is verlegd. De focus ligt in deze workshops op het maken en realiseren van de ideeën van de kinderen en het vieren van de diversiteit van alle ontwerpen die daaruit voortkomen. Juist deze aanpassingen van Ken en de kinderen aan het ontwerpproces waren belangrijk voor de uiteindelijke vorm van de toolkit en de lessen die de kinderen uit de workshops leren. Zo weerspiegelen de workshops duidelijk de samenwerking tussen Delft én Okana, waarin kinderen niet alleen hun ontwerpvaardigheden ontwikkelen, maar juist ook vieren wat hen samenbrengt en henzelf en hun omgeving uniek maakt.
Meer informatie
Een korte overzichtsvideo van het project, de toolkit en verdere informatie (in het Engels) zijn te vinden via: https://www.martenwesterhof.com/portfolio/MSc-Thesis/
SRI is te vinden via: https://srikenya.org