Hoe zorg je voor diepgang tijdens het uitwerken van ontwerpideeën?

Opvallend is de kwaliteit en diepgang van de ontwerpideeën. In dit artikel drie tips om dit in uw eigen klas te bereiken.

Een van de ideeën is verder uitgewerkt tot een eindproduct. Op 5 oktober onthulde de wethouder Educatie van Delft dit  wel heel bijzondere object. Het is geen klok en toch kan de bezoeker van het stadhuis ermee ontdekken hoe laat het is. Bj het uitgewerkte ontwerp wordt de tijd in uren aangegeven door oplichtende huizen, als er acht verlicht zijn is het acht uur. Om nog preciezer de tijd te achterhalen, kan de bezoeker naar de verdiepingen van het volgende gebouw kijken. Elke vijf minuten licht een extra verdieping op.

Ideeën met diepgang

Hoe komt het dat deze leerlingen en ook alle andere leerlingen die met hun klas meededen aan project Tijd met gevarieerde ideeën kwamen en er veel diepgang in de uitwerking is te zien? Bij ontwerpend leren komt het regelmatig voor  dat leerlingen wel brainstormen en een idee verzinnen, maar zijn er geen originele ideeën bij en krijgt het idee geen diepgang in de uitwerking. Twee nieuwe onderzoekers bij onze vakgroep, Rohit Mishra en Caiwei Zhu vroegen ons hoe die verdieping tot stand is gekomen..

Hoe zorg je voor diepgang en variatie?

Op basis van onze ervaring denken wij dat leerlingen diepgang en variatie in ideeën vaker bereiken als ze de kans krijgen om:

1. Het vraagstuk op allerlei manieren gaan onderzoeken
2. Doelgericht meerdere prototypes in 2D en 3D kunnen maken en testen
3. Ze met elkaar reflecteren op het ontwerp

Tip 1: laat je leerlingen het vraagstuk op allerlei manieren onderzoeken

In project Tijd begonnen de leerlingen met het onderzoeken van hun eigen tijdbeleving, door kleine opdracht in vaste tijdspannes te maken. Ook gingen groepjes leerlingen naar het stadskantoor om de locatie zelf te ervaren. Daar interviewden ze allerlei mensen die vaak in het gebouw te vinden zijn: de bezoekers, de receptionisten en de beveiliging. Hierdoor kregen ze een beeld van de wensen en eisen van al deze verschillende mensen en ontdekten ze bijvoorbeeld dat een hele precieze tijdsaanduiding niet nodig is en voor de baliemedewerkers zelfs niet eens prettig is.

Als leerlingen zo de kans krijgen om zich onder te dompelen in het vraagstuk en zich in te leven in wat er allemaal bij komt kijken, dan hebben ze meer interessante startpunten voor ideegeneratie en is het makkelijker om gevarieerde ideeën te verzinnen. En ook zullen veel van de ideeën beter passen bij het vraagstuk en bij de behoeftes van de doelgroep. De relevantie neemt toe.

Tip 2: Laat ze doelgericht 2D en 3D prototypes maken en testen

Als  hier het ontwerpproces stopt en leerlingen ideeën niet gaan uitwerken via tekeningen en 3D modellen, dan blijven de ideeën luchtkastelen. In het project tijd is er ongeveer 5 à 6 uur uitgetrokken voor doelgericht uitwerken. Hierbij nog twee tips. In een open project als tijd weet je op voorhand niet altijd welke materialen nodig zijn. Leg dus gevarieerde materialen neer of gebruik de tekeningen en gesprekken met leerlingen om te bepalen welke materialen er nodig zijn. Leg met je collega’s een voorraad materialen en gereedschappen aan om een boost aan ontwerpend leren te geven.

Een tweede tip is om met leerlingen te bespreken waarom je een prototype maakt, op onze website YourTurn vind je daar een leuk spel voor (bij werkvormen). Een prototype is bedoeld om het idee te communiceren naar een ander en het helpt een ontwerpteam om een idee verder uit te laten kristalliseren. Bij het prototype maken worden allerlei detailbeslissingen genomen. Welke gebouwen zitten er in ons ontwerp? Hoe laten we dag en nacht zien?

Tip 3: Laat leerlingen met elkaar reflecteren op het ontwerp

Tot slot is het waardevol om ontwerpteams met elkaar mee te laten denken. Ook in een creatief proces is feedback waardevol en noodzakelijk. Tegelijkertijd is feedback delicaat, leerlingen voelen veel eigenaarschap en vinden het niet altijd makkelijk om hun emotionele balans te behouden als hun idee wordt besproken. Het helpt als leerlingen eerst energie steken in elkaars idee te begrijpen, door goed te luisteren naar de uitleg rondom de tekeningen en de modellen en door verhelderende vragen te stellen.

Het ontwerpteam kan vervolgens eventuele dilemma’s en vragen aan andere leerlingen voorleggen. Een andere optie is uitgestelde feedback. Ontwerpteams geven elkaar feedback via een formulier. Dat formulier wordt pas in de volgende les op een andere dag gelezen. In het project tijd lieten leerkrachten leerlingen oefenen met hoe ze de feedback binnen een creatief proces kunnen formuleren. De werkvorm “Feedback die inspireert” uit de “Your Turn aan de slag als echte ontwerpers” serie vind je op onze website.

Gebruik de gratis beschikbare Your Turn werkvormen van de TU Delft

Samenvattend, voor gevarieerde en uitgewerkte ideeën is het een aanrader om tijd te nemen voor het verkennen van het vraagstuk, voor het doelgericht maken en testen van prototypes en om ontwerpteams te laten uitwisselen over hun ontwerpen. Werkvormen hiervoor zijn beschikbaar zodat je ontwerpprojecten – over welk thema dan ook – diepgang kan geven.

Meer informatie en alle downloads: www.tudelft.nl/yourturn