Samenwerken mbv de Jigsaw methode

Samenwerken lijkt op een legpuzzel maken

De naam van de werkvorm verwijst naar het  principe van een legpuzzel. Puzzelaars verzamelen bijvoorbeeld eerst de kantstukjes of alle groene stukjes of stukjes met een bepaald patroon. Daarna begin je met een bepaald deel van de puzzel: alle randstukjes, alle groene stukjes of alle stukjes met een bepaald patroon. Maar op een gegeven moment breng je alle stukjes samen en combineer je de groene stukjes met stukjes die er heel anders uitzien. Dat is het moment van combineren en dan wordt het vraagstuk vanuit meerdere perspectieven benaderd.

Onderwerp opdelen in deelgebieden

De Jigsaw werkvorm begint met het opdelen van een ontwerp- of onderzoeksproject in deelgebieden of puzzelstukjes. De leerlingen in een projectteam worden verdeeld over die deelgebieden en hen wordt gevraagd om expert te worden in een deelgebied, zodat ze later hun kennis kunnen delen met hun projectteam.

Je kan leerlingen op verschillende manieren expert laten worden. Bijvoorbeeld door het geven of laten opzoeken van specifieke teksten en websites of door ze in contact te brengen met experts. Op enkele pilotscholen luisterden de leerlingen allemaal naar dezelfde lezing, maar wel vanuit hun eigen deelgebied. Op een andere school kwamen meerdere experts langs en mochten de leerlingen uit het expertteam een half uur langer vragen stellen. In Jigsaw laat je de experts per groep bij elkaar komen, deze homogene groepen (alle blauwe, groene, rode of oranje puzzelstukjes) worden door het doen van onderzoek experts in hun onderwerp.

Een praktijkvoorbeeld: de Stichting Dichterbij ontwikkelt een nieuwe locatie waar mensen met een verstandelijke beperking kunnen wonen en werken en vroeg aan leerlingen van het Raayland in Limburg om mee te denken over de dagbesteding. Eén van de ideeën was om de cliënten te betrekken bij het duurzaam scheiden van afvalstromen op deze locatie. De expertise deelgebieden werden bijvoorbeeld: psycholoog, architect, logistiek ingenieur en specialist duurzaamheid.

Tip: Splits het project in drie tot zes verschillende expert-onderwerpen, afhankelijk van de omvang van de klas en het thema van het ontwerp- of onderzoeksproject.

Experts terug naar de gemengde projectteams  

Nadat de leerlingen een bepaalde tijd, varierend van 15 minuten tot een week, in de expertteams hebben gewerkt, gaan ze terug naar hun projectteam. Elk projectteam heeft een vertegenwoordiger van groep A, één vanuit groep B, één vanuit C en één vanuit D. Dit team kan nu het ontwerp- of onderzoeksvraagstuk vanuit al deze expertises benaderen. Alle deelnemers vertellen aan elkaar wat ze weten en daarna combineren ze deze kennis in hun ontwerpoplossing.

Elke expert in de projectteams is nodig om te komen tot een meer holistisch begrip van het probleem en een passende oplossing van het vraagstuk. Leerlingen leren informatie met elkaar te delen, naar elkaar te luisteren en elkaar te bevragen. Elke groep doet dit op een eigen manier. De leerlingen op de verschillende scholen vonden deze manier van werken motiverend en leerzaam, zo bleek uit de antwoorden op de vragenlijst.

Als een puzzelstukje ontbreekt

Iedere inbreng telt. In een project dat ik over een nieuw Oceanium uitvoerde, hadden we experts op het gebied van educatie, verzorging, architectuur, waterzuivering, haaien en koralen. In een van de projectteams was de expert op het gebied van koralen in een van de gemengde ontwerpteams erg introvert en de andere  projectleden hadden dit niet door. Toen ik een seintje gaf dat de teams nog vijf minuten hadden voor het eindontwerp, barstte deze expert los: “In dit ontwerp gaan de koralen dood!”.  De andere deelnemers schrokken: ze ontdekten dat ze een groepslid en de bijbehorende expertise over het hoofd hadden gezien en vroegen door. De expert legde uit dat de watertemperatuur die goed afgestemd was op de haaien, fataal zou zijn voor de koralen. Een leerzame ervaring in de samenwerking.

Logistiek

De werkvorm is in principe eenvoudig toe te passen en te begeleiden. Er komt er wel wat logistiek bij kijken:

1. Stel de projectteams samen
2. Vaardig van elk team iemand af naar een expertgroep
3. Laat de experts teruggaan naar hun ontwerp- of onderzoeksteam
4. Wissel uit in de gemengde teams en combineer de kennis in een ontwerp

Verder is het handig om te zorgen voor een voorzitter in de expert- en projectteams. In onderzoeks- en ontwerpprojecten die langer duren – zoals meestal het geval is op Technasia – is het vaak wenselijk om de experts de kans te geven om extra dingen te laten uitzoeken en uitdenken. Werken in expert- en projectteams wisselen elkaar af.

Filmpjes en website

De Jigsaw methode is als eerste bedacht door Elloit Aronson om samenwerking in een klas te bevorderen. Zijn website  The Jigsaw Classroom en dit filmpje The Jigsaw Method – YouTube geven het proces stap voor stap weer.